Translate

15 Nisan 2024 Pazartesi

Vodina ile ilgili Notlar

 Aydın Ayhan hocadan alıntıdır

Bir Mübadele bölgesi, Vodina ile İlgili Notlar

Bugün Yunanistan Devleti sınırları içinde kalan Vodina, Karacaova bölgesinde Türklerin çoğunluk olduğu, Selanik Vilâyetine bağlı kaza merkezlerinden birisiydi. Burada yaşayan Türkler, Evlâd-ı Fatihan ocaklarına bağlıydılar. Eski ismi “Valesa” idi.[1] Etrafı bağlarla, ormanlarla kaplıydı. Bilhassa Kandrova’da büyük kestane ormanları vardı.

Vodina, Rumeli Beylerbeyi Gazi Evrenos Bey zamanında Gazi Karaca Paşa tarafından 1390 da fethedildi.

Mart 1696 da zuhur eden veba salgını halkın hemen hemen tamamını yok etti. Sadece yaylalarda ve dağlarda yaşayan yörüklerin çok azı hayatta kalabildi.

1860 da ipek böcekçiliğini geliştirmek için binlerce dut fidanı dikildi.

1883 e kadar 15 Temmuzda başlayan Vodina Panayırı, ayni zamanda çevrede başka panayırlarında yapılmasından dolayı 5 Ağustosa alındı.

İpek böcekçiliğinden üretilen ipek, Vodina’daki ev tezgâhlarında dokunurdu. Buna dayalı olarak da 1896 da bir ipekli mensucat fabrikası açıldı. Vodina’da üretilen ipekli kumaşlar; Selânik üzerinden İstanbul ve Avrupa pazarlarına ihrac edilirdi. Daha sonraki yıllarda bir de halat fabrikası kuruldu.

Halkı; hayvancılık(koyun), tarım(zahire, tahıl, tütün), sebze ve meyve ziraatı, ipek böcekçiliği, balıkçılık ile geçinirdi. Ziraat ürünü olarak “acı kırmızı büber”i çok tanınmıştı. Bağcılık; şarap ve pekmez imalatını geliştirmişti. Ayrıca orman ürünleri(kereste) elde edilerek ihrac edilirdi.

Bir zamanlar; köyleri dahil hemen hemen her evin çatısında güvercin beslenirdi. Güvercin gübreleri küherçile olarak Selanik Baruthanesine satılırdı.

Vodina Kasabası, Selanik’e yakınlığı dolayısıyla, gizli İttihad ve Terakki Cemiyeti’nin kalesi durumundaydı. Meşrutiyet’in ilânından sonra, 26.03.1910 da Vodina Belediye Meclisi’nin aldığı bir karar ile Çarşıbaşı, Hamidiye ve Yanimahalle birleştirilip, “Hürriyet Mahallesi” ismi verildi.

Vodina Mahalleler:

Çarşıbaşı Mahallesi

Çakon Mahallesi

Debbağhane Mahallesi

Gazi Mahallesi

Hisar Mahallesi

Hüsrev Kadı Mahallesi

Hünkâr Mahallesi

Hoşnişîn Mahallesi

İdin Mahallesi

Karacaabad Mahallesi

Musa Bey Mahallesi

Nurettin Mahallesi

Peskopya Mahallesi

Sarı Meşe Mahallesi

Sarı Meşe Mahallesi

Varoş Mahallesi (Çingen Mahallesi)

Yani Mahalle(Cedid Mahalle, Macır Mahallesi, Hamidiye Mahallesi, Hürriyet Mahallesi)

Alan Mevki, Elame Mevki , Lastan Kamış Mevki

Vodina’da bazı cami, vakıf ve yer isimleri:

Abdullah Paşa Cami

Çanakçı Mehmed Paşa Cami

Çelebi Çavuş Mescidi

(Ebul Feth)Sultan Mehmed Han Cami

Dernek Mescidi

Eyioğlu Mescidi

Gazi Evrenos Bey Cami ve İmareti

Gazi (Şemseddin) Ahmed Bey Cami, Medrese, İmaret Türbe Vakfı

Hünkâr Cami

Hacı Hızır Cami[2]

Hacı Mürteza Efendi Mecidi

Hamidiye Cami

Hüsrev Efendi Cami

Kurahane Cami

Musa Bey Mescidi

Nureddin Cami

Sultan Mahmud Cami

Süleyman Hoca Cami(Karadere’de)

Yeni Cami

Zavul Bey Mescidi

Mevlevihane[3], Hacı Hüseyin Zaviyesi(Kadirî), Hacı Hızır Bey Rufaî Dergâhı[4], Hacı Murtaza Mederesesi, Şahabettin Paşa Evkafı, Sultan Süleyman Evkafı, Şah Sultan Evkafı, Ali Paşa zade Abdi Bey Evkafı[5], Ali Paşa zade Abdullah Paşa Vakfı, Şücâ Bey Muallimhanesi Vakfı[6], Habib Paşa Vakfı, Hacı Koç Ali Bey Dar’ül Kurra Vakfı

Şüca Bey Muallimhanesi[7], Kızlar Mektebi, Erkekler Mektebi,

Korita Palangası, Lukoyiç Karakolu

Köprü, Kule Bahçesi(Gazi Ahmed Bey Evkafından), Lazonun Bahçesi,

Kahraman Bey Kışlağı, Livatya Yaylası, Maroşa Yaylası, Çerniş Ormanı, Elugur Ormanı

Ereş Ormanı, Kadrova Ormanı, Morika Ormanı, Potican Ormanı, Prisov Ormanı

Alan Mevki, Elame Mevki, Deve Bataklığı, Ladve Bataklığı, Kolodi Deresi, Karamatiça Yaylası, Kaymakçalan Dağlar

Vodina Yöneticileri:

Kadı Ahmed bin Mehmed   1649

Naib Osman  1672

Kadı Şeyh Mehmed   1694

Kadı Ahmed 1695

Kadı Mehmed Esiri  1697

Naib Ebubekir 1704

Kadı Şeyh Mehmed    1708

Kadı Hafız Mustafa   1715

Kadı Hasan 1720

Ayan İslâm Bey 1757

Serdar Mehmed Ağa 1772

Ayan Mustafa Ağa  1779

Ayan Ağa Mehmed Paşa 1792

Mütesellim Arif Bey 1793

Çeribaşı Mehmed Ağa 1798

Ayan Abdürrahim Ağa 1815

Naib Ahmed Hamdi  1834

Kaymakam Ömer Abdullah Bey   1842

Çeribaşı Hüseyin Ağa 1844

Müdür Dürzü Hasan Ağa 1850

Müdür Hacı Halil Bey 1851

Müdür Mustafa Bey 1852

Müdür Şükrü Bey 1852

Müdür Asaboğlu Hacı Hasan Bey   1853(Bursalı)

Müdür Hacı Hüseyin Bey   1856

Müdür Osman Ağa 1857

Müdür Şakir Bey 1859

Müdür Reşid Efendi 1859

Müdür Abdülkadir Bey 1861

Müdür Ahmed Efendi 1862

Müdür Mehmed Salih Bey 1862

Müdür Kenan Efendi 1865

Müdür Osman Bey 1866

1878 de “kaymakamlık” oldu.

Kaymakam Ahmed Kamil Bey   1878

Kaymakam Mehmed Salih Bey 1883

Kaymakam Galib Bey  1884

Kaymakam Bekir Sadık Bey   1885

Kaymakam Haydar Bey 1885

Kaymakam Mustafa Hulusi Bey   1886

Kaymakam Mustafa Bey 1886

Kaymakam Galip Bey 1887

Kaymakam Bekir Sadık Bey   1889

Kaymakam Hafız Ahmed Bey 1890

Kaymakam Ebubekir Sıddık Bey   1890

Kaymakam Nail Bey 1891

Kaymakam Ahmed Rüştü Bey 1892

Kaymakam Kadri Bey 1899

Kaymakam Süleyman Kanî Bey  1904

Kaymakam Mehmed Rauf Bey 1905

Kaymakam Cevdet Efendi 1907

Kaymakam Ahmed Muharrem Bey 1907

Kaymakam Mehmed Rauf Bey 1908

Kaymakam Hayri Bey 1909

Kaymakam Galib Bey  1913

Vodina çevresindeki çiftlikler:

Agostos, Arı(Aridea), Batoçka, Bocib, Çeltikçi, Çarnopar, Çömlekçi, Dalkayan, Deliklikaya, Direktop, Erpeş, Jorva, Kaminiki, Kapanova, Kasandrova, Katoker, Kostaki, Mandal, Molişan, Nahve, Niş, Patuçya, Peskopiye, Poroş(Podos), Rezvi, Sakon, Tehve, Tis, Uşlan, Vice,

Vodina Köyleri:

Ariş, Arsen, Astava(Astrova), Ayaparaskevi, Bahva(Bahova), Banakova, Batuçin, Berbodeşne, Beyzova(Bizova), Bihaç, Bodrum, Bolban(Polyan), Bodos, Borahna, Boyar, Bulban, Bosib, Botoçka, Buceb, Cefan, Civalar, Çakan(Çekon), Çelenkçi, Çerkoban, Çernarika, Çirisa, Çirneş, Çortokob, Çakviye, Çömlekçi, Çude, Değirmen, Drağman (Drağmançi), Dalkayan, Deve, Dodosi, Drahne, Kesaplatan, Ereş, Estropenyo, Estrova, Fabitçe, Fanice, Fethiye, Filordin, Flotya, Furuncular, Fuştan, Garaşkoslu, Gavrista, Gırbistan, Gogova, Goliçan, Gölbaşı, Gramaniko, Gramtenk, Garcal, Gorfordeve, Grasavelo, Gümence, Gustulub, Isterda, Isterubne, Isterova, Izborçika, Jorva, Jören, Kandıra, Kandrova, Kapityani, Karacaabad, Karacaova, Karadere, Karaorman, Karladova, Karonçil, Katraniçe, Koçoklan, Koronçalı, Kırlat, Kortes, Kosteryan, Kaminik, Katokir, Kayalar, Kırmaşe, Koçana, Kopanova, Korita, Koruncul, Koşarban, Kuzuşan, Kronçe, Kutuger, Ladova(Ladve), Lakoç, Leskoviç, Linçor Deve, Likostomo, Lotraki, Lipohor, Loganca, Manastırcık, Mandal, Molişan, Mecikli, Mehtova, Miliya, Musmir, Neyakova, Nivor, Nahve, Niş, Notya, Novaselci, Osloh, Osterina, Ostorova, Patle, Patince, Pazar, Petrova, Peyodeşte, Piskopya, Podosil, Poh, Polyan(Polen), Poyar, Pravişte, Prepodeşte, Prişor, Papasi, Patuçin, Perborişte, Pespori, Poros, Putacya, Radova-i Bâlâ ve Zîr, Renislav, Rezvi, Riyazova, Rudine(Ruzino), Sağsince, Sarıkol, Sebeka(Sebaska), Sıska, Sterde, Sterunbe, Selmurih, Semere, Serakine(Serakeş), Sermourin, Seviçko, Sevren, Sezova, Sırnısevo, Sosandra, Slatina, Staişte, Strupina, Subusko(Sputka), Tahve, Tıs, Toramanlı(Turmanlı), Trastenik, Tresine, Trepoliç, Tusin, Uçna, Uslah, Usluf, Ustrova, Usturbne, Velkoyan, Venike, Vezeniç, Vırbyan, Vangene, Vladova, Voldiste, Vorino, Vrenkob, Yarakova, Yemekli, Vice, Virtekob, Yuceb, Zerkoni, Zerovi

Vulçitrin

[1] BOA.MAD.d. gömlek:14418

[2] BOA.HAT.dosya:1607 gömlek:17 – 25 Rebiülevvel 1253

[3] BOA.İE.AS.dosya:84 gömlek:7562 – 17 Zilhicce 1132

[4] BOA.TFR.I.ŞKT. dosya:89 gömlek:8850 – 19 Rebiülahir 1324

[5] BOA.C.EV.dosya:639 gömlek:32229 – 10 Cemaziülevvel 1215

[6] BOA.C..MF..dosya:20 gömlek:991 – 20 Ramazan 1083

[7] BOA.İE.EV.dosya:17 gömlek:2068 – 20 Ramazan 1083