Aydın Ayhan hocadan alıntıdır
Bir Mübadele bölgesi, Vodina ile İlgili Notlar
Bugün Yunanistan Devleti sınırları içinde kalan Vodina, Karacaova bölgesinde Türklerin çoğunluk olduğu, Selanik Vilâyetine bağlı kaza merkezlerinden birisiydi. Burada yaşayan Türkler, Evlâd-ı Fatihan ocaklarına bağlıydılar. Eski ismi “Valesa” idi.[1] Etrafı bağlarla, ormanlarla kaplıydı. Bilhassa Kandrova’da büyük kestane ormanları vardı.
Vodina, Rumeli Beylerbeyi Gazi Evrenos Bey zamanında Gazi Karaca Paşa tarafından 1390 da fethedildi.
Mart 1696 da zuhur eden veba salgını halkın hemen hemen tamamını yok etti. Sadece yaylalarda ve dağlarda yaşayan yörüklerin çok azı hayatta kalabildi.
1860 da ipek böcekçiliğini geliştirmek için binlerce dut fidanı dikildi.
1883 e kadar 15 Temmuzda başlayan Vodina Panayırı, ayni zamanda çevrede başka panayırlarında yapılmasından dolayı 5 Ağustosa alındı.
İpek böcekçiliğinden üretilen ipek, Vodina’daki ev tezgâhlarında dokunurdu. Buna dayalı olarak da 1896 da bir ipekli mensucat fabrikası açıldı. Vodina’da üretilen ipekli kumaşlar; Selânik üzerinden İstanbul ve Avrupa pazarlarına ihrac edilirdi. Daha sonraki yıllarda bir de halat fabrikası kuruldu.
Halkı; hayvancılık(koyun), tarım(zahire, tahıl, tütün), sebze ve meyve ziraatı, ipek böcekçiliği, balıkçılık ile geçinirdi. Ziraat ürünü olarak “acı kırmızı büber”i çok tanınmıştı. Bağcılık; şarap ve pekmez imalatını geliştirmişti. Ayrıca orman ürünleri(kereste) elde edilerek ihrac edilirdi.
Bir zamanlar; köyleri dahil hemen hemen her evin çatısında güvercin beslenirdi. Güvercin gübreleri küherçile olarak Selanik Baruthanesine satılırdı.
Vodina Kasabası, Selanik’e yakınlığı dolayısıyla, gizli İttihad ve Terakki Cemiyeti’nin kalesi durumundaydı. Meşrutiyet’in ilânından sonra, 26.03.1910 da Vodina Belediye Meclisi’nin aldığı bir karar ile Çarşıbaşı, Hamidiye ve Yanimahalle birleştirilip, “Hürriyet Mahallesi” ismi verildi.
Vodina Mahalleler:
Çarşıbaşı Mahallesi
Çakon Mahallesi
Debbağhane Mahallesi
Gazi Mahallesi
Hisar Mahallesi
Hüsrev Kadı Mahallesi
Hünkâr Mahallesi
Hoşnişîn Mahallesi
İdin Mahallesi
Karacaabad Mahallesi
Musa Bey Mahallesi
Nurettin Mahallesi
Peskopya Mahallesi
Sarı Meşe Mahallesi
Sarı Meşe Mahallesi
Varoş Mahallesi (Çingen Mahallesi)
Yani Mahalle(Cedid Mahalle, Macır Mahallesi, Hamidiye Mahallesi, Hürriyet Mahallesi)
Alan Mevki, Elame Mevki , Lastan Kamış Mevki
Vodina’da bazı cami, vakıf ve yer isimleri:
Abdullah Paşa Cami
Çanakçı Mehmed Paşa Cami
Çelebi Çavuş Mescidi
(Ebul Feth)Sultan Mehmed Han Cami
Dernek Mescidi
Eyioğlu Mescidi
Gazi Evrenos Bey Cami ve İmareti
Gazi (Şemseddin) Ahmed Bey Cami, Medrese, İmaret Türbe Vakfı
Hünkâr Cami
Hacı Hızır Cami[2]
Hacı Mürteza Efendi Mecidi
Hamidiye Cami
Hüsrev Efendi Cami
Kurahane Cami
Musa Bey Mescidi
Nureddin Cami
Sultan Mahmud Cami
Süleyman Hoca Cami(Karadere’de)
Yeni Cami
Zavul Bey Mescidi
Mevlevihane[3], Hacı Hüseyin Zaviyesi(Kadirî), Hacı Hızır Bey Rufaî Dergâhı[4], Hacı Murtaza Mederesesi, Şahabettin Paşa Evkafı, Sultan Süleyman Evkafı, Şah Sultan Evkafı, Ali Paşa zade Abdi Bey Evkafı[5], Ali Paşa zade Abdullah Paşa Vakfı, Şücâ Bey Muallimhanesi Vakfı[6], Habib Paşa Vakfı, Hacı Koç Ali Bey Dar’ül Kurra Vakfı
Şüca Bey Muallimhanesi[7], Kızlar Mektebi, Erkekler Mektebi,
Korita Palangası, Lukoyiç Karakolu
Köprü, Kule Bahçesi(Gazi Ahmed Bey Evkafından), Lazonun Bahçesi,
Kahraman Bey Kışlağı, Livatya Yaylası, Maroşa Yaylası, Çerniş Ormanı, Elugur Ormanı
Ereş Ormanı, Kadrova Ormanı, Morika Ormanı, Potican Ormanı, Prisov Ormanı
Alan Mevki, Elame Mevki, Deve Bataklığı, Ladve Bataklığı, Kolodi Deresi, Karamatiça Yaylası, Kaymakçalan Dağlar
Vodina Yöneticileri:
Kadı Ahmed bin Mehmed 1649
Naib Osman 1672
Kadı Şeyh Mehmed 1694
Kadı Ahmed 1695
Kadı Mehmed Esiri 1697
Naib Ebubekir 1704
Kadı Şeyh Mehmed 1708
Kadı Hafız Mustafa 1715
Kadı Hasan 1720
Ayan İslâm Bey 1757
Serdar Mehmed Ağa 1772
Ayan Mustafa Ağa 1779
Ayan Ağa Mehmed Paşa 1792
Mütesellim Arif Bey 1793
Çeribaşı Mehmed Ağa 1798
Ayan Abdürrahim Ağa 1815
Naib Ahmed Hamdi 1834
Kaymakam Ömer Abdullah Bey 1842
Çeribaşı Hüseyin Ağa 1844
Müdür Dürzü Hasan Ağa 1850
Müdür Hacı Halil Bey 1851
Müdür Mustafa Bey 1852
Müdür Şükrü Bey 1852
Müdür Asaboğlu Hacı Hasan Bey 1853(Bursalı)
Müdür Hacı Hüseyin Bey 1856
Müdür Osman Ağa 1857
Müdür Şakir Bey 1859
Müdür Reşid Efendi 1859
Müdür Abdülkadir Bey 1861
Müdür Ahmed Efendi 1862
Müdür Mehmed Salih Bey 1862
Müdür Kenan Efendi 1865
Müdür Osman Bey 1866
1878 de “kaymakamlık” oldu.
Kaymakam Ahmed Kamil Bey 1878
Kaymakam Mehmed Salih Bey 1883
Kaymakam Galib Bey 1884
Kaymakam Bekir Sadık Bey 1885
Kaymakam Haydar Bey 1885
Kaymakam Mustafa Hulusi Bey 1886
Kaymakam Mustafa Bey 1886
Kaymakam Galip Bey 1887
Kaymakam Bekir Sadık Bey 1889
Kaymakam Hafız Ahmed Bey 1890
Kaymakam Ebubekir Sıddık Bey 1890
Kaymakam Nail Bey 1891
Kaymakam Ahmed Rüştü Bey 1892
Kaymakam Kadri Bey 1899
Kaymakam Süleyman Kanî Bey 1904
Kaymakam Mehmed Rauf Bey 1905
Kaymakam Cevdet Efendi 1907
Kaymakam Ahmed Muharrem Bey 1907
Kaymakam Mehmed Rauf Bey 1908
Kaymakam Hayri Bey 1909
Kaymakam Galib Bey 1913
Vodina çevresindeki çiftlikler:
Agostos, Arı(Aridea), Batoçka, Bocib, Çeltikçi, Çarnopar, Çömlekçi, Dalkayan, Deliklikaya, Direktop, Erpeş, Jorva, Kaminiki, Kapanova, Kasandrova, Katoker, Kostaki, Mandal, Molişan, Nahve, Niş, Patuçya, Peskopiye, Poroş(Podos), Rezvi, Sakon, Tehve, Tis, Uşlan, Vice,
Vodina Köyleri:
Ariş, Arsen, Astava(Astrova), Ayaparaskevi, Bahva(Bahova), Banakova, Batuçin, Berbodeşne, Beyzova(Bizova), Bihaç, Bodrum, Bolban(Polyan), Bodos, Borahna, Boyar, Bulban, Bosib, Botoçka, Buceb, Cefan, Civalar, Çakan(Çekon), Çelenkçi, Çerkoban, Çernarika, Çirisa, Çirneş, Çortokob, Çakviye, Çömlekçi, Çude, Değirmen, Drağman (Drağmançi), Dalkayan, Deve, Dodosi, Drahne, Kesaplatan, Ereş, Estropenyo, Estrova, Fabitçe, Fanice, Fethiye, Filordin, Flotya, Furuncular, Fuştan, Garaşkoslu, Gavrista, Gırbistan, Gogova, Goliçan, Gölbaşı, Gramaniko, Gramtenk, Garcal, Gorfordeve, Grasavelo, Gümence, Gustulub, Isterda, Isterubne, Isterova, Izborçika, Jorva, Jören, Kandıra, Kandrova, Kapityani, Karacaabad, Karacaova, Karadere, Karaorman, Karladova, Karonçil, Katraniçe, Koçoklan, Koronçalı, Kırlat, Kortes, Kosteryan, Kaminik, Katokir, Kayalar, Kırmaşe, Koçana, Kopanova, Korita, Koruncul, Koşarban, Kuzuşan, Kronçe, Kutuger, Ladova(Ladve), Lakoç, Leskoviç, Linçor Deve, Likostomo, Lotraki, Lipohor, Loganca, Manastırcık, Mandal, Molişan, Mecikli, Mehtova, Miliya, Musmir, Neyakova, Nivor, Nahve, Niş, Notya, Novaselci, Osloh, Osterina, Ostorova, Patle, Patince, Pazar, Petrova, Peyodeşte, Piskopya, Podosil, Poh, Polyan(Polen), Poyar, Pravişte, Prepodeşte, Prişor, Papasi, Patuçin, Perborişte, Pespori, Poros, Putacya, Radova-i Bâlâ ve Zîr, Renislav, Rezvi, Riyazova, Rudine(Ruzino), Sağsince, Sarıkol, Sebeka(Sebaska), Sıska, Sterde, Sterunbe, Selmurih, Semere, Serakine(Serakeş), Sermourin, Seviçko, Sevren, Sezova, Sırnısevo, Sosandra, Slatina, Staişte, Strupina, Subusko(Sputka), Tahve, Tıs, Toramanlı(Turmanlı), Trastenik, Tresine, Trepoliç, Tusin, Uçna, Uslah, Usluf, Ustrova, Usturbne, Velkoyan, Venike, Vezeniç, Vırbyan, Vangene, Vladova, Voldiste, Vorino, Vrenkob, Yarakova, Yemekli, Vice, Virtekob, Yuceb, Zerkoni, Zerovi
Vulçitrin
[1] BOA.MAD.d. gömlek:14418
[2] BOA.HAT.dosya:1607 gömlek:17 – 25 Rebiülevvel 1253
[3] BOA.İE.AS.dosya:84 gömlek:7562 – 17 Zilhicce 1132
[4] BOA.TFR.I.ŞKT. dosya:89 gömlek:8850 – 19 Rebiülahir 1324
[5] BOA.C.EV.dosya:639 gömlek:32229 – 10 Cemaziülevvel 1215
[6] BOA.C..MF..dosya:20 gömlek:991 – 20 Ramazan 1083
[7] BOA.İE.EV.dosya:17 gömlek:2068 – 20 Ramazan 1083
