Ayastefanos Antlaşması (1878) Özeti
Tarih ve Taraflar:
Osmanlı İmparatorluğu ile Rusya arasında 3 Mart 1878'de Ayastefanos (günümüz Yeşilköy) semtinde imzalanmıştır.
Anlaşmayı Osmanlı Hariciye Nazırı Saffet Paşa, Berlin Sefiri Sadullah Bey ile Rus tarafında Kont Nikola İgnatiyef ve Aleksander Nidof hazırlamış ve imzalamıştır.
Ana Maddeler:
1. Karadağ:
Osmanlı ile Karadağ arasındaki sınır yeniden düzenlenecek.
Karadağ’ın bağımsızlığı Osmanlı tarafından tanınacak.
Karadağ’da Osmanlı memurları olmayacak; mültecilerin iadesi ve yerel sorunların çözümü sağlanacak.
2. Sırbistan:
Sırbistan’ın bağımsızlığı tanınacak.
Müslümanların Sırbistan’dan göç etmelerine izin verilecek ve mülk hakları korunacak.
3. Romanya:
Romanya’nın bağımsızlığı tanınacak.
Romanya Osmanlı tebaasına eşit muamele yapacak.
4. Bulgaristan:
Bulgaristan, Osmanlı'ya vergi veren özerk bir bölge olacak.
Bulgaristan sınırları genişletilecek ve yeni yönetim düzeni Rus ve Osmanlı gözetiminde oluşturulacak.
Bulgaristan'da Osmanlı askerleri bulunmayacak, ancak belirli noktalarda Osmanlı mühimmat hakkı korunacak.
Karacaova ve Çevresi: Bulgaristan sınırları içerisinde yer alan Karacaova, Vardar Yenicesi, Kumanova, Kalkandelen, Ohri, Görice, Kesriye gibi bölgeler Bulgaristan’a dahil edilecektir. Bu düzenleme, bölgedeki Müslüman nüfusun göç etmesine veya mülk haklarının yeniden düzenlenmesine yol açmıştır.
5. Ermenistan ve Doğu Anadolu:
Rusya, Ermenilerin korunması için bölgede güvenlik önlemleri alacak.
Osmanlı bu bölgelerde Kürtler ve Çerkeslerin etkisini sınırlayacak.
6. Tazminatlar ve Toprak Kaybı:
Osmanlı, Rusya’ya 1,1 milyar ruble savaş tazminatı ödeyecek.
Ardahan, Kars, Batum ve Bayezit gibi Doğu Anadolu ve Kafkasya’daki bazı bölgeler Rusya’ya bırakılacak.
7. Tuna Nehri ve Girit:
Tuna’daki Osmanlı kaleleri yıkılacak, Tuna'da askeri gemiler bulunmayacak.
Girit adası için yeni bir düzenleme yapılacak.
8. Genel Hükümler:
Osmanlı ve Rusya arasındaki tüm savaş esirleri serbest bırakılacak.
İstanbul ve Çanakkale Boğazları Rus ticaret gemilerine açık olacak.
Sonuçlar:
Ayastefanos Antlaşması, Osmanlı İmparatorluğu’nun Balkanlar ve Kafkasya’da önemli toprak kayıplarına yol açmış ve bölgedeki dengeleri Rusya lehine değiştirmiştir. Karacaova gibi önemli yerleşimlerin Bulgaristan’a dahil edilmesi, bölgedeki Müslüman nüfusun sosyal ve ekonomik yapısını olumsuz etkilemiştir. Ancak, antlaşma Avrupalı devletlerin itirazlarına neden olmuş ve aynı yıl Berlin Antlaşması ile yeniden düzenlenmiştir.
Özeti : Osmanlı İmparatorluğu ile Rusya arasında imzalanan Ayastefanos Antlaşması sureti; Mukaddemat-ı sulhiye, Hariciye Nazırı Saffet Paşa, Berlin Sefiri Sadullah Bey, Rusya İmparatoru Harp Yaveri Devlet Şurası Azası Ferik Kont Nikola İgnatiyef ve Mösyö Aleksander Nidof memuriyetlerinde Ayastefanos'da akt ve tanzim edilmiş olduğu; Devlet-i Aliye ile Karadağ arasında münazaata nihayet verilecek; Karadağ hududunun tayini; Boyana Nehri seyrisefain nizamnamesi tanzim edilecek; Devlet-i Aliye emaretin istiklalini tasdik edecek; Osmanlı'da Karadağ memurları bulundurulması, iltica eden mücriminin iadesi, seyahat ve ikamet edenlerin hukuk-ı milele tabi olması, huduttaki ahalinin meseleleri için mukavele akdi, ittifak olmayanlar ve arazi terki dışındaki anlaşmazlıklar Rusya ve Avusturya hakimliğinde hal olması, Karadağ tayin edilen hududun dışını on gün içinde terk edecek, Sırbistan'ın istiklali tasdik edilecek, Sırbistan Bulgaristan hududunda Sırbistan'a ilhak edilecek arazideki Müslümanlar hariçte yaşamak isterlerse mülkleri iltizam edilecek, miri ve mevkuf emlak tesviye edilecek, Devlet-i Aliye Romanya'nın istiklalini tasdik eder, Romanya tebaasına Avrupalılar gibi muamele edilecek, Bulgaristan Devlet-i Aliye'ye vergi verip Hristiyan Emaret-i Mümtaze Heyeti'ne vazedilecek, hudutlarını Rusya ordusunun tahliyesinden önce Rus ve Osmanlı azasınca tayin edilecek, Bulgaristan Sırp hududu, Kumanova, Koçane, Kalkandelen, Drina, Ohri, Görice, Kesriye, Karacaova, Vardaryenicesi, Edirne, Söğütlü, Karahamza, Tekederesi, Çorlu Deresi, Lüleburgaz, Hakimtabya'dan Karadeniz'e Mankalya, Tulca, Tuna'ya ulaşacak, Bulgaristan'da intihap olunacak meclis Filibe veya Tırnova'da cem olunacak, Rusya ve Osmanlı nezaretinde Bulgar müstakile nizamnamesi tanzim edilecek, Ulah, Rum, İslam hakları itibara alınacak, Rusya Komiseri ve sonra da Avrupa devletleri nezaret edecek, Osmanlı askeri Bulgaristan'da olmayacak, Tuna kaleleri, Şumnu, Varna kalelerindeki mühimmat ve malzemeyi Osmanlı istimal edecek, tahliyeden sonra Bulgaristan'da Rus askeri bulunacak masrafları mahalli idare karşılayacak ve Karadeniz limanları, Varna ve Burgaz'dan nakliyat yapacak, Varna, Rusçuk ve diğer demiryolu için Osmanlı ile antlaşma yapılacak, Bulgaristan'da Osmanlı mühimmat ve levazımatı belirli yollardan geçecek, emaret ile antlaşma yapıp telgraf hattı kullanacak, mahalli terk edecek ahali mülkü, miri ve evkaf mülkleri komisyonca düzenlenecek, sahipsiz mallar satılıp Müslüman ve Hristiyan eytam ve eramile tahsis edilecek, Tuna üzerindeki kale ve istihkamlar hadmedilecek, Tuna'da harp sefinesi bulunmayacak, Tuna muhtelit komisyonu hukuk ve vezaifi ifa edecek, Devlet-i Aliye Sünne Boğazı'nı açıp sefine zararlarını tazmin edecek, Dersaadet Konferansı'ndaki Avrupa tekalifatı Bosna ve Hersek'te icra olunacak, vergi bakayası tahsil edilmeyecek, vergi miktarı Rusya, Avrupa ve Osmanlı arasında tayin edilecek, Girit Ceziresi ahalisinin arzusu nizamnamenin yeniden tanzimi, Arnavutluk, Tırhala, Rumeli'nin sair yerlerinin nizamnamesinin tanzimi, Ermenistan'da Rusya askerinin idaresinde olup Osmanlı'ya iade edilecek yerlerde Kürtlerden ve Çerkeslerden emniyetlerinin istikmali, Osmanlı'daki Rus tebaasına umumi af, İran hududunun temdidi, Harp tazminatı, muharebe masrafları, güney sahilleri sanayi, ticaret zararları, demiryolu hasarları, Kafkasya'daki zararlar, Osmanlı tebaası Rusların zararları, müşkilat-ı maliye sebebiyle, arazi terki suretiyle tesviye, Tulca, Sünne, Mahmudiye, İsakçı, Maçin, Babadağı, Hırsova, Köstence, Mecidiye terk olunacak; Ardahan, Kars, Batum, Bayezit, Soğanlı, Karadeniz'den Hopa Çayı, Çoruh, Artvin, Tortum, Gazlıgöl'den eski İran hududuna kadar bir milyar yüz milyon ruble mukabili terk edilecek, Osmanlı'daki Rus tebaası zararları Dersaadet Rusya Sefaretine verilecek istidalarla belirlenip ödenecek, süren davalar sonuçlandırılıp tazmin edilecek, terk edilen mahal ahalisi isterse mallarını satıp başka mahalle gidebilecek, gitmeyenler Rusya tebaası olacak, miri ve vakıf malları komisyonca kararlaştırılacak, kale ve terkedilecek yerlerdeki Osmanlı malları da komisyonca kaldırılacak; Rumeli ve Anadolu'da seyahat edenler, ruhbanlar, diğer milletlerin papazları gibi olacak; Rusya ruhbanları ve tesislerini resmen himaye edecek; Rusyalı olup Aynaroz'daki rahiplere müstemlekatları iade olunacak; Osmanlı'daki Rus tebaası müteahhitlerin akitleri eskisi gibi olacak, Kale-yi Sultani, Dersaadet, Haliç Rusya'dan gelen giden ticaret gemilerine açık olacak; Paris Beyannamesi gereği Karadeniz ve Azak Denizi Osmanlı ablukası uygulanmayacak; Besarabya Kıtası, Rusya ile Romanyalı azalarca suların taksimi ve saydgahlar tesviye edilecek; imparator ile padişahın sulh akdinden sonra Rusya Bulgaristan hariç Rumeli'yi tahliye eder ve tahliye için Marmara, Karadeniz, Trabzon limanlarını kullanır, Anadolu Kıtası altı ay içinde Kafkasya, Kırım ve Trabzon Limanı'ndan tahliye edilir, Rus askeri çekilinceye kadar Babıali idareye müdahil olmaz; muharebe sebebiyle Rusya vatandaşına müdahale edilmeyip ettirilmeyecek, tahliye sırasında Rusya askeri ile gitmek isteyene müdahale edilmeyecek; harp esirleri Hocabey ve Sivastopol'de iade olunacak, harp esiri masrafları tahsil edilecek, bu usulle Sırbistan, Karadağ ve Memleketeyn esirleri de iade edilecek, Bulgaristan ahalisinden Osmanlı'daki memurlar Osmanlı'ya tabi olacak; padişah ve İmparator tarafından tasdik edilip on beş gün içinde Petersburg'da teati edilecek.
Yer Bilgisi : 55 - 0 - 149
Dosya Ek :
Belge Tarihi : 07.03.1878
Kurum : 110-9-1-3
Dili :
Görüntü Sayısı : 7
Açıklayıcı
