Karacaova bölgesinden mübadele ile gelen tüm köylerin ve bu köylerde yaşayanların isim listesi, tasfiye talepnamelerinde yer alan dosya numaralarıyla birlikte sunulmaktadır. Bu numaralar, Başbakanlık Arşivlerinden mübadeleye dair aile bilgilerini bulmamıza olanak tanır. Bu bilgiler, büyüklerimizden aktarılan (hatta en küçük bir ayrıntı dahi olsa) anıların yardımıyla dedelerimizin kimlik bilgilerine ulaşmamızı sağlamaktadır.
Müstedinin hüviyet bilgisi, adı ve baba adıyla birlikte yazıldığı için bir nesil daha ileriye gitmek mümkündür. Aynı zamanda, geride bırakılan malların türü, değerleri ve gelinen yerin tam adı ile bağlı olduğu yer hakkında bilgi edinme fırsatı sunar. Eğer mevcutsa, aile lakaplarına dair bilgilere de ulaşılabilir. Ayrıca, geride bırakılan yerlerdeki vakıf malları (cami, imaret gibi) hakkında da bilgi edinme şansı doğmaktadır. Aynı köy veya kasabadan kimlerin tasfiye talebi kaydı oluşturduysa, onların da bilgilerine ulaşmak mümkündür. Herkesin aynı yere iskan edilmediği için, kayıp akrabalarınızı bulma ya da hemşehrilerinize ulaşma imkânı da doğmaktadır.
Kitaptaki bu bilgiler, Türkiye’deki iskan ve miras konularında bilgi edinmek isteyenler için önemli bir kaynak niteliği taşımaktadır. Emlakçılar ve avukatlar, bu belgelerden faydalanarak değerli bilgilere ulaşabilmektedir.
Kitapta ayrıca, 1568, 1683 ve 1831 yıllarında yapılan tahrir defterleri ve nüfus sayımları da yer almakta olup, Karacaova bölgesinin Gustulüp köyündeki Müslüman Türk nüfusuna dair bilgiler ve isimler içermektedir.
Kitabımda diğer önemli bir konu, . Örneğin, bir kişi ailesinin Karacaova'dan, Gustulüp köyünden geldiğini söyler ve buna göre araştırma yapar. Ancak Osmanlı arşivlerinde bu köyün adı farklı şekillerde geçmektedir: Tasfiye talepnamelerinde "Göstelup ," tahrir defterlerinde "Gastılop," "Gostolob" Gastelop veya "Gustulüp" gibi farklı yazımlarla kaydedilmiştir. Bu durum, araştırma yapanların en çok zorlandığı noktadır. Bu isim farklılıkları nedeniyle, birçok kişi aradığı bilgiye ulaşamamaktadır. kitabımda Karacaova’dan gelen tüm köyler bir arada ve detaylı bir şekilde ele alındığı için, okuyucular istedikleri bilgilere kolayca ulaşabilmektedir.
Arşiv Kaynaklarına Erişim Kolaylığı: Başbakanlık arşivlerindeki karmaşıklığı azaltarak, mübadeleyle ilgili bilgileri daha kolay erişilebilir hale getiriyor.
Selanik Karacaabad/Karacaova Bölgesi 1831–1904 Nüfus Defterleri kitabımda, Karacaova'nın 5 büyük köyünü ayrıntılı bir şekilde inceledim. Bunun yanı sıra, Karacaova bölgesinde yaşayan halkların yaşamına dair birçok önemli bilgiyi de çalışmamda sundum. Kitapta yer alan başlıca konular şu şekildedir:
1. Okuryazarlık Oranları: Karacaova bölgesinde yaşayan halkların okuryazarlık oranlarına dair veriler.
2. Dini Yapılar: Bölgede bulunan cami ve mescitlerin sayısı.
3. Hastalıklar: Dönemin sık görülen hastalık türleri.
4. Hapishane Kayıtları: Hapishanede yatan suçluların halklara göre ayrımı ve sayıları.
5. Emlak ve Yerleşim: Köylerin isimleri ve hane sayıları; köylerdeki hane, han, hamam, dükkan gibi yapıların türleri ve adetleri.
6. Külliye ve Özel Yapılar: Külliyelerin ve diğer özel yapıların sayıları ve köy isimleriyle ilişkilendirilmesi.
7. Nüfus Karşılaştırması: Köylerin 1831 yılı nüfus kayıtlarının eski ve yeni sayımlarla karşılaştırılması; nüfus artışı veya azalışının tespiti.
8. İdari Hizmetler: Bölgedeki sıhhiye, telgraf, posta ve belediye hizmetlerinin durumu.
9. Demografik Dağılım: Halkların nüfuslarının dağılımı, doğum tarihleri ve demografik bilgiler.
10. Eğitim: Medrese sayıları, talebe sayıları; bölgedeki ilkokullar ve rüştiyelerin sayıları, isimleri ve mevcut öğrencileri.
11. Ekonomi: Devlet hizmetinde çalışan, ticaret ve sanayi ile meşgul olanlar ile işsizlerin sayıları.
12. Meslekler: 1831 yılı nüfus sayımına göre, köylerde yaşayan halkın isimleri, baba adları, çocukları, yaşları ve meslekleri; bölgede bulunan meslek sahipleri (çiftçi, asker vb.) hakkında detaylı bilgiler.
Bu bilgilerin tamamı Osmanlı Devleti'nin 1831 nüfus sayımları, tahrir defterleri ve diğer arşiv kaynaklarına dayandırılmıştır. Kitap, dönemin sosyal, ekonomik ve demografik yapısını derinlemesine inceleyen önemli bir çalışma olarak tasarlanmıştır.
---
Bu kitap, Bahçeköy ve Karacaova’nın geçmişten günümüze uzanan hikâyesini anlatmaktadır. İki farklı bölgenin tarihî ve kültürel mirasını detaylı bir şekilde ele alarak okuyucuya, bu topraklarda yaşanmış olan hayatların izlerini sürme fırsatı sunmaktadır.
Bahçeköy’ün kuruluşuyla başlayan birinci bölümde, bölgenin kurucu aileleri, doğal güzellikleri ve sosyal yapısı detaylı bir şekilde işlenmiştir. Orman Fakültesi, Belgrad Ormanı, Neşet Suyu gibi önemli mekânlar; Bahçeköy İlkokulu, spor kulübü ve eğitim kurumlarıyla geçmişteki günlük yaşamın yansımaları bu bölümde yer almaktadır.
Karacaova’ya ayrılan ikinci bölümde ise, Osmanlı döneminden mübadele yıllarına uzanan süreç, arşivlerden alınan bilgilerle desteklenerek anlatılmıştır. Karacaovalı mübadillerin yaşamları, meslekleri, oyunları ve müzik kültürü bu bölümün temelini oluşturmaktadır. Ayrıca, Osmanlı arşivlerinden derlenen bilgilerle Karacaova’nın şehitleri ve nahiye müdürleri hakkında önemli detaylar sunulmaktadır.
Bu eser, yalnızca bölge sakinlerine değil, tarih ve kültüre ilgi duyan herkese hitap eden bir kaynak niteliğindedir.
