SELANİK SANCAĞINA BAĞLI KARACAOVA_KARACAABAD BÖLGESİNE TOPLULUKLARIN YERLEŞİMİ
Selanik sancağına bağlı Karacaova bölgesi Osmanlı döneminde adı Karacaova_Karacaabad Osmanlı öncesinde Alpomia_Moglena_Olivir, tarihi gelişimi 6ncı yüzyıl itibari ile Slavlar, 893 yılı Bulgarlar, Ulahlar 927 yılında Bizans, 1100 yılları Bizans döneminde Müslüman olmayan Türk toplulukları Peçenek, 1200 yılları, Kuman, Oğuz boyları, 1300 yılları Sırp ve 1390 yılı Osmanlı'nın fethi ile sebeplerden dolayı boşalan, nüfusu azalan eski yerleşim köylerine 1600 yılları itibari ile Türk yerleşimi, Türkler üç grup olarak yerleşir, 1nci grup Fatihan, 2nci grub Konyarlar, 3ncü grup Yörükler ve zamanla diğer Müslüman topluluk yerleşimi Arnavut Boşnak Arap Zenci Kıpti Mısırlı Tatar. İki bölgeli yerleşim yeri Yenice Vardar'a tabi köyler ile Vodina'ya bağlı köyler bu iki yerleşim yeri 1874 yılında köylerin birleştirilmesinden kaza kaymakamlık olur, Karacaabad adını alır. Bölge 20 Ekim ve 2 kasım 2012 tarihleri arasında Balkan savaşı muharebe sonucu Yunanistan'ın olmuştur.
Kaynaklar
İlk yerleşimler Bizans kaynaklı, Anna Comenna 1100 yıllarında yaşamış Dünyanın ilk kadın tarihçisi bizans kralın kızı yazdığı alexida kitabı 5 nci bölüm
Joannis Zonaras 1200 yıllarında Konstantinopolis'te yaşamış Bizanslı Vakanüvis ve din adamı
Prof. Tarihçi Akdes Nimet Kurat, Peçenekler kitabı Yazarı
M. Tayyib Gökbilgin, Osmanlı tarihçisi Rumeli'de Yörükler, Tatarlar ve Evlad-ı Fatihan kitabı yazarı
Prof. Dr Levent Kayapınar, Selanik köylerinde Evladı Fatihan köyleri Osmanlı arşivi 1720 yılı müdevver defteri
Hüsnü Yazıcı, Karacaova Mübadil torunu, Yazar Osmanlı arşivi 1831 yılı nüfus defterleri
İskender Özsoy, Yazar, Karacaova'dan gelen 1 nci kuşak mübadiller ile hatıralarını dinleyerek yazdığı kitap
Seyyah bilim adamı Hahn Johann Georg'un Karacaova gezisinden 1861 yılında yazdıkları.
Karacaova bölgesi Makedonya'daki en verimli yermiş ve bu nedenle böyle küçük bir alanda 54 köy ve mezranın olduğu açıklanmaktadır, burda arazi çevrede olduğundan iki hatta üç kat daha pahalıymış ve birçok tarla yılda üç ürün verir havası çok sağlıklımış her yerden fışkıran kaynak suları nadir güzelliğe sahip manzarasına ve köyler ağaçlar arasında saklanmış toprak yılın büyük kısmında yeşil ovayı çevreleyen dağlar güzellik bakımından yarışıyormuş.
KONYARLARIN EVLADI FATİHAN OLARAK KAYDI
Rumeli'ye, Karaman, Konya ve Ankara civarından Türk aşiretlerinin bu mıntıkalara iskan edildiği. Yörüklerle ilgili örgütlenmesi içinde kendileri için ayrı isimle bir sayı (tahrir) defteri bulunmayan Konyarlar, yerleştikleri bölgelerde, başlangıçta özellikle -Kocacık- ve -Selanik Yörükleri- içinde, sonradan da -Vodina- ve -Sarıgöller (Kayalar) Bölgesi- Yörükleri içinde -Evlad-ı Fatihan- olarak kaydedilmişlerdir. (Tayyib Gökbilgin)
EVLADI FATİHAN NEDİR
Evlâd-ı fâtihân tabiri genel olarak Rumeli'yi fetheden gazilerin beylerin torunları Anadolu'dan göç ettirilip bu bölgeye iskân edilen Türkler'i ifade eder. Bunlar soyca asker sayılır. Yörük teşkilatı gibi evladı fatihan içinde defter kayıtları tutulmuştur Osmanlı arşivlerinde mevcuttur
YÖRÜK NEDİR
Yörük, göçebe yaşam tarzını seçmiş Türk Halklarına denir. Anadolu'da yaylak-kışlak hayatı yaşayan Türkmen aşiretleri için de kullanılır. Anadolu halkının çok önemli nüfus çoğunluğunu oluştururlar. Balkanlardaki Türkler arasında da yüksek miktarda Yörük bulunmaktadır.
Müslüman Türklerin iskan başlangıçı 1600 yılları, Türklerin Karacaovaya iskanlarını öğrenmek için Evladı Fatihan nedir, Tımar Toprak Sistemi nedir, Konyar nedir, 1831 yılı ilk resmi nüfus sayımında Karacaova köylerinde haneler ve hane reisleri kimler, ve köylerin adına ne deniyor, bilmek gerek. Osmanlıdan önce ve Osmanlı zamanında karacaova-Karacaabadın adı nedir. (Not Adları-Almopia-moglena-Olivir-Karacaabad)
Karacaova-Karacaabad adı ne zaman kullanılmaya başlandı ,Osmanlıdan önce 1100 yıllarında iskan olan hangi Türk boyları ve 6.ncı yüzyıldan itibaren Yönetimlerde bulunan yaşayan başka hangi milletler vardı
( Not-slavlar,Bulgar,Bizans,Sırp) Osmanlı 1386 yılında nasıl bölgeyi fethetti 1912 yılında nasıl kaybetti. Osmanlı yabancıların yaşadığı ve döneminde Müslüman Türklerin dağınık iskan edildiği yerlerin adını niye değiştirmedi Türklerin yeni kurulan iskan edildiği köylere niye Türk ismi koydu.
KARACAOVA HAKKINDA YAZILAN KİTAP |
SELANİK KARACAABAD/KARACAOVA BÖLGESİ 1831-1904 NÜFUS DEFTERLERİ |
Garbi Makedonya’da Yardıma Muhtaç Nüfus:
Mübadele sırasında Hamdi Bey in raporu
Florina umum Türk nüfusu 15.000’dir. Halen pek muhtaç olanları 3.500’dür.
Kayalar’ın Türk nüfusu 35.000’dir. Halen pek muhtaç olanları 12.000’dir.
Kozana’nın Türk nüfusu 22.000’dir. Halen pek muhtaç olanları 13.000’dir.
Grebena Türk nüfusu 7.000’dir. Halen pek muhtaç olanları 4.500’dür.
Nasliç Türk nüfusu 7.000’dir. Halen pek muhtaç olanları 4.300’dür.
Kesriye Türk nüfusu 15.000’dir. Halen pek muhtaç olanları 8.000’dir.
Serfiçe Türk nüfusu 5.000’dir. Halen pek muhtaç olanları 2.500’dür.
Vodina, Karacaova Türk nüfusu 25.000’dir. Halen pek muhtaç olanları 9.140’dır.
Muhtaç yekûnu 56.940’dır.
yenice vardar-1530 yılında kaza-vodina nahiyedir-karacaova adı geçmemekte yenice vardar köyleri olarak gözükmektedir-yenice vardar
1530 yılında hane olarak -hiristiyan nüfus içindeki müslümanların nüfusu
müslüman hane-1.169
mücerret-(bekar erkek- evlenmemiş)-)- 204
muaf-(Bağışlanmış, affedilmiş..)-64
toplam -1437-yenice vardar bölgesinde( vodina ve karacaova dahil )-yerli halk olan hiristiyan slav makedon köylerine yerleşerek kadınları ile evlilikler-anadoludan gönüllü gelen türkler-osmanlı öncesi gelen türkler-ve osmanlı asker- memurlarından müslüman türk nüfusun evlilikler ve diğer ayrıntılar sonucu çoğaltılması sağlanmıştır
1-Kumanların tazyiki ile aşağı Tuna boyuna gelip yerleşen Uzların bakayasıdır Balkanlarda .Makedonyadaki Türk unsurunun yeniden kuvvetlenmesi (burada eski Vardar Türkleri ve Moglenada (karacaova) yerleştirilen Peçenek kolonileri mevcuttu) işte bu Uz istilâsından sonra mümkün olmuştu.
2-Türk zümresinin bilhassa Vardar ovasında iskân edilmiş olmaları enteresandır. ve aşirete izafeten nehrin de Vardar adı almış olması kuvvettie muhtemeldir. Evrenüz bey Vardar boyunda yerleşmişti*. Bu meydan muharebesi ile Peçenek heyetinin kuvvetli bir kütle olarak varlığına nihayet verilmiştir. Slavlar ve muhtelif Türk kavimleri pek erkenden Balkan yarımadasında yerleştirilmişlerdi. .Uzlar ve Peçenekler yerleştirilmişti. Bu suretle Vardar ovası 10-uncu asırdan itibaren kalabalık bir Türk ahalisinin yurdu olmuştu. Daha sonraları Bizans kaynaklarında adları geçen Peçenekler haddi zatında. muhtelif zamanlarda. Bu hususta ilerde söz geçecektir. burada ..bilhassa Moglena civarına . Bu vaziyet kaynaklardan da sarahaten görülmektedir. 9-uncu asır ortalan Bizans imparatorlarından Theophil İran seferinden dönürken bir Türk kabilesini beraberinden götürmüş. bu Türklerinde kilise teşkilâtında da kendilerine mahsus yerleri vardı.
3-Bizanslılar Peçeneklerin fevkalâde bir askerî kuvvet olduklarını pek yakından bildiklerinden adile tanındıklarını yazıyor Haçlılar ordusu Anadoluya geçip Selçuklulara karşı harbe başladığı zaman. bilhassa Anadolu Selçuklu larına karşı kullanmayı düşünmüştü. bunun mukabilinde kendilerinden Bizans ordusu için atlı kıtalar teşkil edilmişti. Turağm yenilmesini müteakip bu sırada. Bilhassa Moglena şehrinin civarı kalabalık bir Peçenek kütlesinin yurdu olduğu anlaşılıyor.
osmanlı ve başbakanlık arşivlerindeki yazılı belgeler mübadelede gelen 1.ni kuşak sözlü kaynakların verdikleri bilgiler-ve diğer resmi yazışmalardaki yazılardan alıntı yaparak haritanın müslüman-türk köylerin etnik kökeni düzenlenmiştir( bölgeyide 2008 yılında gezi yaparak ordaki nüfusla görüşülerek çalışma yapılmıştır)
KARACAOVA İLE İLGİLİ YAZILAR
Zaman zaman “Ah bir görebilsem...” diye iç geçirdiği memleketi Vodina’nın (Edessa) Kapiyani (Eksaplatonas) Köyü anılarında 81 yıl önceki haliyle duruyor. O, mübadelenin son tanıklarından biri.
1905 yılında Kapiyani’de doğan Ali Solmaz kır atlarla yüce dağları, köhne vapurlarla denizleri aşıp yeni vatanına geldiğinde 19 yaşındaydı.
Birazdan yüz yıllık ömründe üç padişah, bir halife, on cumhurbaşkanı gören Solmaz’ın Kapiyani’de başlayan ve Bilecik’in Vezirhan Beldesi’nde devam eden hayatını okuyacaksınız.
“Softalar”dan Ali Solmaz, her mübadilin yaptığı gibi köyünü anlatarak başladı konuşmasına:
“Bin hanelik köyümüz Türk köyüydü. 40-50 hane Hıristiyan vardı. Hıristiyanlar Rum, Bulgar ve Roman karışıktı. Bize ağa derdi gâvurlar. Ağalar gâvurlara küçük küçük evler yapmıştı. Onlar bizim işçimizdi. İş zamanı dışında özel hayatımızda aramıza sokmazdık Hristiyanları. Köyümüze sekiz on hudut köy vardı. Meselâ Sıbıska (Aridea), Atatürk’ümüzün annesi Zübeyde Hanım’ın köyü Karlodova (Milya). Zübeyde Hanım Karlodova’dan Selanik’e gitmiş. Sonra Gustulüp (Kostandi), Fuştan, Bizova (Megaplatonas) ve Slatin şimdi hatırladıklarım. Dört kardeştik. En büyüğümüz Makbule buraya evli ve iki çocuklu geldi. Kocası hafızdı. Sonra ben, kardeşlerim Havva ve Mehmet. Babam Hasan çiftçiliğin yanında kasaplık da yapardı. Çanakkale Savaşı’nı hatırlıyorum. Nasıl hatırlamam. O zamanlar on yaşındaydım. Çanakkale içinde vurdular beni, nişanlımın çevresiyle sardılar beni diye türküsü bile vardı.”
KARACAOVALI EVLADI FATİHAN DEDENİN HAYALİ- (samsun mübadele derneğin sitesinden alıntıdır) ÖLÜM DÖŞEĞİNDE ARKADAŞLARINLA MUHABETİNDEN--"Bre Hasan! Şimdi Karacaova'nın dağlarına koyunlarımı yaysam. Çimenlerin üstüne sırtüstü yatsam… Gökyüzüne doya doya baksam… Havasını içime iyice çeksem... Kirazından fazla değil üç tane yesem… Bana öyle gelir ki bir anda ayağa kalkar, gençleşirim. Fazla değil, üç kirazcık yiyebilsem… Yüce Mevla’mdan başka bir şey istemem."
Edirne'nin Kıyık semtinde, arkadaşları başucunda ölüme bekleyen Şaban agaydı bunları söyleyen. 17 yaşında, Vodina'ya (Edesse) bağlı Karacaova'yı ve onu çevreleyen dağları terk etmek zorunda kalan evladı fatihan torunu.
KARACAOVA İLE İLGİLİ DIŞİŞLERİ BAKANLIĞIN BELGESİNDEN ALINTI--(MÜBADELE ÖNCESİ)-Dışişleri Bakanlığınca yayınlanan belgelerde ayrıntılı bilgiler verilmektedir. Bu belgelere göre Karaca ova ve Fuştan mevkilerinde Yunan makamlarının her türlü ‘tecavüzat’ ve ‘taarruzat’ yöntemlerine başvurduğu ve bahsi geçen bölgelerde askeri komutan olan İkonomos’un Türkleri zorla evlerinden çıkardığı, mallarını yağma ve mezarlarını tahrip ettiği ve bu zulümlerden kurtulmak için Türklerin dağa kaçtığı ifade edilmektedir. Türkiye Lozan’ı imzalayan devletlerin elçiliklerine bir nota vererek bu durumu protesto etmişti
RUMELİDE EVLADI FATİHANLAR Osmanlının öncü kuvveti, ileri karakolu, yaşam biçimleri, çalışkanlıkları ve barışçı olmaları nedeniyle bulundukları yörelerde iç huzursuzluk yaşanmamış ve yurt bildikleri yerleri imar etmişler başarılı olmuşlardır.
Yöneticilik sıfatı taşımışlar çoğu zaman bulundukları yerlerde yöneticilik ve eğiticilik yapmışlardır. İslamın güzelliklerini yaşamışlar ve yaşatmışlar.
KARACAOVALILARDA GELENEKLERDEN ÖRNEKLER
1-Su dökerek uğurlama:
Gidenin arkasından su dökmek eski Türkler'deki su kültünün doğurduğu bir adet
2-Tahtaya Vurmak:
Yine, istenmeyen bir olay duyulduğunda tahtaya el ile tokmak gibi üç kere vurulması da, kötülükten korunmak,
3-Kurşun Dökme
İnsana musallat olan kötü ruhların olumsuz etkisini ortadan kaldırmaya yönelik olarak çok eski dönemlerde kalma
4-Kırmızı kurdale:
Loğusa kadınların başına bağlanan kırmızı kurdela . Bu kurdelanın anneyi ve yeni doğan çocuğu, şeytana karşı koruduğuna,
5- İslâmiyet'te ölümün ardından 40 gün geçtikten sonra Kur'an ve Mevlit okutma
6-mezar ziyareti ve selvi ağacı dikmek ve kişilerin mezarlarına da, belirli olması için tümsek biçimi verilmiştir.
7-Nazar:
Anadolu’da halk arasında “nazar” olgusu çok yaygın bir inançtır. Bâzı insanların olağandışı özellikleri olduğu ve bunların bakışlarının karşılarındaki kimselere rahatsızlık verdiğine, kötülük yaptığına inanılır. Bunun önüne geçmek için “nazar boncuğu”, “deve boncuğu”, “göz boncuğu” v.s. takılır. Nazar olgusu da eski Türk inançlarındandır.
SELANİK SANCAĞINA BAĞLI KARACAOVA-YENİCE VARDAR-VODİNA NAHİYELERİN BİRLEŞMESİYLE 1906 YILINDA
KARACAABAD KAZASI KURULDU
yunanistanın mekodanya bölgesi vodina ( edessa ) kentinin bulunduğu yükseltiler ile kaymakçalan dağları arasında kalan ovalık bölgeye verilen ad.
karacaova halkı osmanlı döneminde müslümanlar türkçe ve yerel dil olan makedonca konuşmaktadır
MÜSLÜMANLAR- türk-arnavut-boşnak-arap-...mısırlı-kıpti
HİRİSTİYANLAR- makedon-bulgar-ulah-rum-kıpti-
KARACAOVDAN GELEN AİLELERİN MESLEKLERİ
imam 17
yazıcı 23-
molla -339
hafız 149
hoca 110
öğretmen 7
müderris 5
kadı 1
tüccar 40
ipekçi 634-
kozacı 526
çiftçi 5871
bakkal 30
kahveci 18
fırın 3
berber 11
kuaför 1
terzi 4
usta 11
kunduracı 10
tütüncü 7
kalfa 2
pehlivan 30
paşa
KARACAOVADAN MÜBADELEDE GELEN AİLE NÜFUSU-HANE OLARAK
Gustulüp-489
Füştan-592
Kozişan-315
karalat-243
manastırcık-119
ıslatana-266
bizova-198
notya-781
karadere-98
podrum-117
ustrovine-105
çerneş-178
lofçova-1
trestenik-377
toromanlı-10
gabarişte-183
süren-418
sepiska-343
nohor-226
pirbodişte-297
drağman-383
Nüviye -1
kapenyan-468
çakon-107
KARACAABAD-KARACAOVADA OYUNLAR
karayusuf
alaybey
çalsın davullar çaydan aşağıya
gelseyrek
kazibem
kampana
EVLADI FATİHAN
Evlâd-ı fâtihân, Rumeli’de oturan Rumeli fâtihlerinin torunları ile fetihler genişledikçe buraya Anadolu’dan getirilip yerleştirilen Türkmenlere verilen isimdir. Bunlardan bir askerî teşkilât kurulmuştu. Yörük vilâyetleri de denilen Manastır, Pirlepe, Florina, Cuma, Tikveş, Radoviş, İştip, Doyran, Ustrumca, Avrethisarı, Yenice, Vodina, Serez, Demirhisar, Zihne, Drama ve Langaza şehirlerinde yaşarlardı.
SELANİK KARACAOVALI MÜBADİL
TÜRKLER KİMDİR
1- bizanslılar dönemi 1100 yıllarında yerleşen peçenek ve kuman ( kıpçak ) türkleri
kaynak- bizans döneminde yazılan alexiade kitabından
2- konuşulan dil
peçenek türklerin konuştukları dil idil bulgarcası ve kıpçak dilinin özelliklerini taşır
kaynak- 1100 yıllarında yaşamış dünyaca bilinen yazar kaşgarlı mahmut
3- 1386 yılı osmanlı dönemi yörükler-memur-ve asker aileler
kaynak- osmanlı arşivleri
not-kaynak göstererek yazdığımız bilgiler karacaova türklerinin tarihidir
karacaovadaki diğer etnik guruplarının bilgileri yazılmamıştır
özel not-1831-1900 yılları arasındaki yetmiş yıl boyunca sayımlar, Slavlar’la Yunanlılar tarafından uygulanan stratejiler doğrultusunda Osmanlı Balkanı’nın çoğu yerinde gözlenen bir durum olarak hıristiyanların müslümanlardan çok daha hızlı biçimde arttığına işaret eder.
OSMANLI DÖNEMI (1371-1913)
Bu dönemde, bölgede bulunan TÜRKMENLER’in (Bizans’ın sonuna doğru) kurmuş oldukları ilk “temas”ın (ve buna uygun ilişki örüntülerinin) ardından, bunlara Anadolu’dan yeni getirilerek/gelerek eklemlenen TÜRKMEN grupları aracılığıyla,
Orta Asya’lı (Müslüman olmayan) küçük Türk gruplarının Müslüman olmaları saglanmıştır.
Sait Mustafa, Osmanlılar’ın örneğin Makedonya topraklarına ayak basmasından sonra Islam dinini kabul edenPEÇENEKLER’in bir kısmının Megleno bölgesindekiler olduğunu belirtmektedir.
Bunlar, Osmanlı’nın parçalanma döneminde ve özellikle de Osmanlı sonrasında, günümüze dek uzayan süreçte sırasıyla Sırplaştırma-Bulgarlaştırma-Sırplaştırma-Makedonlaştırma politikalarıyla karşılaşmışlardır
https://drive.google.com/…/0B2LNc7HLdkZLYkpfM0JlU3pKV…/edit…
https://docs.google.com/…/1VbV-eOGq3RA_8CjHMCaPGhrxuj10…/pub